Social media stinkt de laatste tijd steeds harder en als we eerlijk zijn, er was eigenlijk al altijd een reukje aan. Alternatieven voor de grote sociale mediaplatformen zoals X, Facebook en Instagram zijn vaak ontoereikend en komen vaak nooit helemaal van de grond. Wij hopen in ieder geval dat het met Mastodon anders zal verlopen omdat we bij dit platform héél wat interessante troeven zien. We nodigen jullie graag uit om ons te volgen op dit platform waar je zelf niet het product bent (verkoop van jouw data aan derden), waar reclame niet het grootste deel van je tijdlijn beheerst (er is er gewoon helemaal geen) en waar de gemeenschap hun eigen regels bepalen.

Fediverse

Meta (het vroegere Facebook) en andere ontwikkelaars spreken vaak over de “metaverse”, wat staat voor alles wat voorbij het gewone, fysieke universum ligt.
Mastodon behoort dan weer tot het “Fediverse”. Het Federated universe. Het is een verzameling van onderling verbonden, maar onafhankelijk beheerde sociale netwerken en platforms. Deze netwerken communiceren met elkaar via gestandaardiseerde protocollen, zoals ActivityPub, waardoor gebruikers op verschillende platforms interactie hebben met elkaar alsof ze zich op hetzelfde platform bevinden.

Decentralisatie

Mastodon is dus een platform dat niet gecentraliseerd is zoals de “corporate social media” die in handen zijn van één commercieel bedrijf die uiteraard als enige bestaansdoel heeft om zoveel mogelijk geld te verdienen.
Mastodon staat niet op één enkele server of groep servers. Iedereen kan een eigen “instance” (instantie in het Nederlands) opstarten op een eigen server en dit wordt dus niet door één autoriteit bestuurd.
Wanneer je dus graag een Mastodon-account wil aanmaken zal je moeten kiezen op welke instance je dit doet, of misschien heb je wel de mogelijkheid om je eigen instance op te starten…

Diversiteit, gemeenschap en autonomie

Er zijn heel wat verschillende instances die elk hun eigenheid hebben en autonoom beslissen over de regels waaraan je je moet houden binnen de server. Uitgezonderd koos voor Todon.nl, een Nederlandse server die in navolging van todon.eu een duidelijk anti-autoritair linkse koers vaart, maar er bestaan ook servers die eerder streekgebonden werken, waar bijvoorbeeld enkel inwoners van een stad of provincie een account op kunnen maken. Het is niet omdat je nu kiest voor een bepaalde instantie dat je daar voor de rest van je dagen aan gebonden bent. Je kan ook migreren naar een andere instantie mocht later blijken dat je toch liever op een andere server inlogt. Je kan ook voor het neutrale https://mastodon.social/ kiezen.

Maar gratis bestaat toch helemaal niet?

Tuurlijk wel. Mastodon is gratis voor de eindgebruiker en wordt niet bekostigd door je te bestoken met een shitload reclameboodschappen.
Mastodon wordt ontwikkeld en beheerd door Mastodon gGmbH, een non-profit organisatie. Doordat de software open-source is, kunnen ontwikkelaars van over de hele wereld vrijwillig bijdragen aan de ontwikkeling en verbetering van Mastodon zonder dat ze daarvoor betaald moeten worden.
Door de gedecentraliseerde manier waarop de fediverse werkt worden de verschillende onafhankelijke servers ook beheerd door die individuen en organisaties. De kosten en verantwoordelijkheid wordt dus gedeeld op voluntaristische wijze. Dit betekent dat mensen zelf kunnen kiezen hoeveel inspanning ze (financieel) leveren. Zo kunnen bepaalde instances beslissen om een limiet te zetten op het aantal mensen die op hun server een account kunnen aanmaken om zo de kosten te beheersen.
Een groot deel van de financiële ondersteuning voor Mastodon komt van vrijwillige bijdragen en donaties.

En wat met mobiel?

Veel van onze sociale media-interactie verloopt via onze smartphone en ook daar heeft Mastodon uiteraard een oplossing voor. Neen, geen betalende app… maar zowel een gratis officiële Mastodon app voor android of apple, als tientallen gratis of betalende apps die ontwikkeld werden door anderen. Je vindt ze allemaal op joinmastodon.org.

En er is meer in de fediverse…

Naast Mastodon, dat toch vooral een platform voor microblogging is, is er in de fediverse nog heel wat fijns te ontdekken… Zo heb je PeerTube, een platform voor het delen van video’s, vergelijkbaar met YouTube. Pixelfed is dan weer een platform voor het delen van foto’s, vergelijkbaar met Instagram. En Friendica is een sociaal netwerk platform dat meerdere protocollen ondersteunt.

De fediverse is zelfs zo veelbelovend dat de corporate-jerks van Meta op de loer liggen: Zo probeert het miljardenbedrijf van Mark Zuckerberg via Facebook en Instagram hun nieuwe platform “Threads” te pushen. Threads is een gecentraliseerd platform maar Meta kondigde aan dat het platform in de toekomst het ActivityPub-protocol zou gaan integreren wat ervoor zou zorgen dat Threads gebruikers dus ook cross-platform zouden kunnen interactie hebben met bijvoorbeeld Mastodon gebruikers.
Verschillende Mastodon-instances hebben reeds aangekondigd de deur voor Threads te sluiten en géén interacties met Meta toe te staan.